Wprowadzenie do raka, płodności i układu rozrodczego

Ta sekcja zawiera informacje, które pomogą Pani zrozumieć, w jaki sposób leczenie raka może wpływać na płodność.

Rak to nazwa nadawana chorobom wywoływanym przez komórki organizmu, które nieprzerwanie namnażają się, tworząc narośla i przenosząc się do części ciała, w których nie są potrzebne. W rezultacie osoby chore na raka muszą poddać się leczeniu.

Leczenie raka ma na celu usunięcie nowotworu i zapobieganie jego nawrotom. Główne metody leczenia raka to chemioterapia, radioterapia, zabieg chirurgiczny, terapia hormonalna i celowana terapia lekowa. Wiele osób będzie miało dwie lub więcej z tych opcji leczenia w ramach swojej opieki.

Większość metod leczenia raka ma skutki uboczne spowodowane ich wpływem na zdrową tkankę. Wiele skutków ubocznych utrzymuje się przez krótki czas w trakcie i po zakończeniu leczenia. Niektóre skutki uboczne trwają dłużej i mogą wpływać na zdrowie danej osoby do końca jej życia. U kobiet jednym z tych skutków ubocznych może być obniżona płodność, co oznacza, że kobieta może nie być w stanie zajść w ciążę w przyszłości.

Płodność oznacza zdolność do zajścia w ciążę (poczęcia) w sposób naturalny. Części ciała kobiety, które są zaangażowane w płodność, nazywane są “układem rozrodczym”.

Układ rozrodczy kobiety

Kluczowymi częściami układu rozrodczego są:

1) Jajniki – te dwa narządy znajdują się po obu stronach macicy wewnątrz ciała kobiety między biodrami (miednica). Jajniki wytwarzają komórki jajowe i hormony potrzebne do urodzenia dziecka Komórki jajowe wędrują jajowodami do macicy.

2) Komórka jajowa (oocyt) – – żeńska komórka rozrodcza, która po zapłodnieniu plemnikiem może stać się dzieckiem.

3) Jajowody – dwie rurki, które łączą każdy jajnik z macicą, gdzie komórka jajowa jest zapładniana przez plemniki mężczyzny.

4) Macica– znajduje się wewnątrz miednicy i jest miejscem, w którym rozwija się ciąża.

5) Szyjka macicy – otwór w macicy, który pozwala krwi menstruacyjnej opuścić ciało (miesiączka), a kobiecie urodzić dziecko.

6) Pochwa (kanał rodny) – otwór między dolną częścią szyjki macicy a zewnętrzną częścią ciała.

7) Srom – zewnętrzna część pochwy.

Kobiety rodzą się z dużą liczbą komórek jajowych w jajnikach. Organizm kobiety nie produkuje nowych komórek jajowych. Liczba komórek jajowych, które kobieta posiada w danym momencie, nazywana jest rezerwą jajnikową.

Zanim kobieta osiągnie wiek dojrzewania, liczba posiadanych przez nią komórek jajowych stale spada. Przed okresem dojrzewania dzieje się tak dlatego, że wiele z nich obumiera i zostaje wchłoniętych przez organizm.

Kiedy kobieta osiąga wiek dojrzewania, jedna komórka jajowa jest uwalniana co miesiąc z jajnika (tzw. owulacja) i wędruje do macicy. Pozostałe komórki jajowe, które zaczęły dojrzewać podczas tego cyklu, rozpadną się i również zostaną wchłonięte przez organizm.

Ciąża występuje, jeśli komórka jajowa zostanie zapłodniona przez plemnik, a następnie zagnieździ się w macicy. Jeśli zapłodniona komórka jajowa nie zagnieździ się w macicy, wyściółka macicy zostaje usunięta i opuszcza organizm. Powoduje to krwawienie zwane miesiączką lub okresem.

Wiek jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na szansę zajścia w ciążę. Liczba i jakość komórek jajowych zmniejsza się wraz z wiekiem kobiety.

Spadek liczby i jakości komórek jajowych obniża płodność i może utrudniać zajście w ciążę. Ostatecznie komórek tych jest tak mało, że kobiety stają się bezpłodne (niezdolne do zajścia w ciążę), ustają comiesięczne miesiączki i rozpoczyna się menopauza. Menopauza sygnalizuje naturalny koniec okresu rozrodczego kobiety.

Długość okresu płodności może być różny u różnych kobiet. Dokładny wiek, w którym kobieta nie będzie już mogła mieć dzieci, może być inny dla każdej kobiety.

Jak pokazuje poniższy wykres, 22-letnia kobieta ma około 30 na 100 szans (30%) na zajście w ciążę każdego miesiąca, w którym próbuje począć dziecko; podczas gdy 43-letnia kobieta ma około 3 na 100 szans (3%) na zajście w ciążę każdego miesiąca.

Większość kobiet osiąga menopauzę w wieku 50 lat; przestają mieć miesiączki i nie są w stanie naturalnie mieć dzieci.

Poza wiekiem, na płodność u kobiet może również wpływać:

• Problemy w macicy. Na przykład mięśniaki macicy.
• Choroby powodujące blizny w okolicy miednicy. Na przykład choroba zapalna miednicy, endometrioza.
• Choroby wpływające na owulację. Na przykład zespół policystycznych jajników.
• Niska liczba plemników u partnera płci męskiej.
• Leki i terapie. Na przykład chemioterapia, radioterapia lub operacja raka, niektóre leki stosowane w leczeniu chorób psychicznych oraz regularne i długotrwałe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
• Styl życia. Na przykład nadwaga lub niedowaga, narkotyki , alkohol i palenie papierosów.

Średnio około 16 na 100 (16%) par bez diagnozy nowotworowej będzie miało problemy z płodnością. Jeśli posiadanie dzieci w przyszłości jest dla … Pani ważne, prosimy porozmawiać z zespołem opieki onkologicznej i zespołem opieki nad płodnością przed rozpoczęciem leczenia raka.

Zalecane źródło informacji

NICE (National Institute for Health and Care Excellence) jest organizacją niezależną od NHS. Tworzy wytyczne, analizując badania przeprowadzone w celu leczenia chorób i zapewnienia opieki pracownikom służby zdrowia w Anglii i Walii.

Organizacja ta stworzyła wytyczne dotyczące zachowania płodności u kobiet, u których zdiagnozowano raka (CG156- Problemy z płodnością: ocena i leczenie); oraz wytyczne dotyczące zachowania płodności u nastolatków i młodych dorosłych (QS55- Usługi onkologiczne dla dzieci i młodych dorosłych: wsparcie płodności).

Więcej informacji znajdzie Pani na stronie internetowej NICE:www.nice.org.uk